daily economicsdaily economicsdaily economicsdaily economicsdaily economics
Οικονομικοί όροι

Κεντρική ΤράπεζαHCentral Bank

Ορισμός επίσημος

Κεντρική Τράπεζα ονομάζεται το εθνικό εκείνο χρηματοπιστωτικό ίδρυμα το οποίο ασκεί έλεγχο πάνω σε βασικές πτυχές του χρηματοπιστωτικού συστήματος.1 Πρόκειται για την κύρια τράπεζα κάθε χώρας η οποία λειτουργεί ως τραπεζίτης του δημοσίου και των υπολοίπων τραπεζών, ελέγχει τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος, έχει το δικαίωμα να εκδίδει καινούριο χρήμα και γενικά την ευθύνη της εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής.2, 3 

Ορισμός με απλά λόγια

Σήμερα όλοι γνωρίζουμε τι είναι οι τράπεζες, μιας και σίγουρα θα έχει τύχει να κάνουμε μια συναλλαγή με κάποια από αυτές. Επίσημα, ως τράπεζα ορίζεται το ίδρυμα εκείνο του οποίου δραστηριότητα είναι4, 5

  • να συγκεντρώνει χρήματα με το να δέχεται καταθέσεις από το κοινό
  • και έπειτα να χρησιμοποιεί τα χρήματα αυτά για να χορηγεί δάνεια σε ιδιώτες και εταιρίες.

Σε μία οικονομία υπάρχουν πολλές και πολλών ειδών τράπεζες, όπως εμπορικές, συνεταιριστικές, επενδυτικές κ.α.. Υπάρχει όμως και μία τράπεζα η οποία είναι αρκετά διαφορετική απ’ όλες τις άλλες. Υπάρχει μία τράπεζα η οποία2, 3:

  • δεν συναλλάσσεται, δεν δέχεται καταθέσεις δηλαδή ούτε δίνει δάνεια στο κοινό (σε όλους εμάς), αλλά συναλλάσσεται μόνο με το δημόσιο και τις υπόλοιπες τράπεζες
  • δεν ανταγωνίζεται τις υπόλοιπες τράπεζες αλλά ασκεί εποπτεία σε αυτές για το αν λειτουργούν σωστά, πόσο αξιόπιστες κτλ
  • και είναι το όργανο εκείνο το οποίο είναι υπεύθυνο για την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής του κράτους. Η νομισματική πολιτική έχει ως αντικείμενο τη ρύθμιση ζητημάτων που σχετίζονται με το χρήμα (νόμισμα) σε μια οικονομία, όπως η σταθερότητα της αξίας του (δηλαδή ο πληθωρισμός), το κόστος δανεισμού του χρήματος (δηλαδή τα επιτόκια), το κόστος μετατροπής του σε άλλο νόμισμα (δηλαδή οι συναλλαγματικές ισότιμες) και τις όποιες άλλες συνέπειες του χρήματος στην οικονομία.6

Η τράπεζα αυτή, η οποία όπως είναι φανερό δεν είναι μια απλή τράπεζα αλλά κατέχει μία εξέχουσα (κεντρική) θέση στην οικονομία της χώρας (και στο χρηματοπιστωτικό της σύστημα) ονομάζεται Κεντρική Τράπεζα.

Περισσότερες πληροφορίες

Αν και δεν υπάρχει συγκεκριμένη ορολογία για το όνομα μιας κεντρικής τράπεζας, στις περισσότερες χώρες εμφανίζεται ως εξής: «Τράπεζα της (το όνομα της χώρας)», όπως για παράδειγμα «Τράπεζα της Ελλάδος» (Bank of Greece).7 Εναλλακτικά, μπορεί κανείς να συναντήσει τους όρους7:

  • Reserve (= απόθεμα), όπως το Federal Reserve System των Ηνωμένων Πολιτειών
  • Κεντρική (Central), όπως η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (European Central Bank)
  • Νομισματική αρχή (Monetary authority), όπως η Monetary Authority of Singapore
  • Εθνική Τράπεζα (National Bank), όπως η Εθνική Τράπεζα της Σερβίας

Προς αποφυγή σύγχυσης, αξίζει τέλος να σημειωθεί ότι σε άλλες χώρες, όπως και στη δική μας, ο όρος «Εθνική Τράπεζα» χρησιμοποιείται για εμπορικές και όχι για την κεντρική τράπεζα.7

Η Κεντρική Τράπεζα, ασκώντας τη νομισματική πολιτική, επηρεάζει την καθημερινότητά μας επεμβαίνοντας σε ζητήματα όπως τα παρακάτω8:

  • Ο πληθωρισμός

Πληθωρισμός ονομάζεται η αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών μιας οικονομίας.9 Όπως θα έχουμε όλοι παρατηρήσει, πολλά από τα προϊόντα που αγοράζουμε γίνονται ανά χρονιές ακριβότερα, χωρίς να έχει υπάρξει κάποια ιδιαίτερη αλλαγή των χαρακτηριστικών τους. Για παράδειγμα, πριν μερικά χρόνια κάλλιστα μπορούσε κανείς να αγοράσει μια τυρόπιτα με 1 ευρώ. Σήμερα όμως χρειάζεται περίπου 1,5 ευρώ. Το φαινόμενο αυτό, όταν είναι γενικευμένο σε μία οικονομία, τότε κάνουμε λόγο για ύπαρξη πληθωρισμού.
Μέσω του πληθωρισμού το χρήμα χάνει την αξία του και αυτό, υπό συνθήκες, μπορεί να είναι αρκετά επιβλαβές για τους πολίτες.10 Αν για παράδειγμα ένας μισθωτός αμείβεται με 1000 ευρώ τότε, ενώ αρχικά θα ήταν σε θέση να αγοράζει 1000 τυρόπιτες, τώρα με τη νέα τιμή του 1,5 ευρώ θα είναι σε θέση να αγοράσει πολύ λιγότερες (περίπου 667), γεγονός που συνιστά σημαντική μείωση της αγοραστικής του δύναμης.
Για το λόγο αυτό οι νομισματικές αρχές προσπαθούν, κατά κανόνα, τη διατήρηση του πληθωρισμού σε χαμηλά επίπεδα, όπως μικρότερα του 2% το χρόνο.11

  • Τα επιτόκια

Επιτόκιο ονομάζεται η επιβάρυνση κάποιου όταν λαμβάνει ένα δάνειο.12 Αν για παράδειγμα κάποιος δανειστεί 100 ευρώ με συμφωνία μετά να επιστρέψει 110, τότε λέμε ότι το δάνειο έχει επιτόκιο 10%. Οι νομισματικές αρχές μιας χώρας έχουν τη δυνατότητα με χρήση αντίστοιχων νομισματικών μέσων να επηρεάζουν τα επιτόκια με τα οποία δίνουν δάνειο η μία τράπεζα στην άλλη13, γεγονός που εμμέσως επηρεάζει και τα επιτόκια με τα οποία το κοινό λαμβάνει δάνεια από την τράπεζα και τα επιτόκια τα οποία το κοινό κερδίζει όταν καταθέτει τα χρήματά του στην τράπεζα14.

  • Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες

Συναλλαγματική ισοτιμία ονομάζεται η τιμή του νομίσματος μιας χώρας εκφρασμένη σε σχέση με το νόμισμα μιας άλλης χώρας.15 Όταν για παράδειγμα κάποιος πηγαίνει ένα ταξίδι στο εξωτερικό σε χώρα που έχει διαφορετικό νόμισμα από το δικό μας, τότε χρειάζεται να μετατρέψει ορισμένα από τα ευρώ του στο τοπικό νόμισμα προκειμένου να είναι σε θέση να αγοράσει εκεί το οτιδήποτε, να πληρώσει το ξενοδοχείο κτλ. Πως θα γίνει όμως αυτή η μετατροπή; Για κάθε ένα ευρώ που έχουμε εμείς, τι ποσό από το άλλο νόμισμα θα μας δώσει το ανταλλακτήριο νομισμάτων; Αυτό ακριβώς μας λέει η τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία. Αν η ισοτιμία είναι 1,2 δολάρια ανά ευρώ ($/€), τότε για κάθε 1 ευρώ, το ανταλλακτήριο θα μας δώσει 1,2 δολάρια. Την ισοτιμία αυτή, με διάφορες κινήσεις της, η νομισματική αρχή μιας χώρας είναι σε θέση να την επηρεάσει.6

  • Γενικότεροι στόχοι της νομισματικής πολιτικής θεωρούνται επίσης το υψηλό επίπεδο απασχόλησης, η οικονομική πρόοδος και η σταθερότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Τέλος, η κεντρική τράπεζα, εποπτεύοντας το τραπεζικό σύστημα προστατεύει όλους τους συναλλασσόμενους με αυτό.

Οι κεντρικές τράπεζες ανά τον κόσμο, παρόλη τη σημασία τους για την τοπική οικονομία, συνήθως δεν ελέγχονται από τις κυβερνήσεις. Η ιδιοκτησία τους μπορεί να ανήκει στο δημόσιο, ενδέχεται όμως κατά ένα ποσοστό να ανήκει και σε ιδιώτες.7 Επίσης υπάρχει συνήθως κάποιου τύπου λογοδοσία προς τους εκλεγμένους αντιπροσώπους του λαού (πχ κοινοβούλιο).16 Αυτό το οποίο όμως αποτελεί ξεκάθαρη τάση των τελευταίων δεκαετιών ως προς το θεσμό της κεντρικής τράπεζας, είναι η ανεξαρτησία τους.17

Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών θεωρείται ότι περιλαμβάνει δύο διαστάσεις, μία πολιτική και μία οικονομική18:

  • Η πολιτική ανεξαρτησία αφορά στη δυνατότητα επιλογής των τελικών στόχων της οικονομικής πολιτική. Πιο συγκεκριμένα αφορά στο διορισμό των μελών της διοίκησής της, στη σχέση αυτών και της κυβέρνησης και στις επίσημες δικαιοδοσίες της.
  • Η οικονομική ανεξαρτησία αφορά στη δυνατότητα επιλογής των μέσων επίτευξης των τελικών της στόχων.

Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών σήμερα δεν είναι παντού ίδια και ίδιου βαθμού18. Στη συνέχεια, στο κομμάτι της «Περίπτωσης της Ελλάδας», θα δούμε τι ισχύει συγκεκριμένα για τη χώρα μας.

Ο λόγος για τον οποίο η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών έχει αρχίσει να επικρατεί είναι γιατί, σύμφωνα με πολλές εμπειρικές μελέτες, η ύπαρξή της συμβάλει κατά πολύ στην αποτελεσματικότερη άσκηση της νομισματικής πολιτικής.19 Αν αυτή η ανεξαρτησία δεν υπάρχει, τότε δεν αποκλείεται η πολιτική ηγεσία της χώρας να χρησιμοποιεί τη νομισματική πολιτική για εξυπηρέτηση δικών της συμφερόντων, όπως η βραχυχρόνια δημιουργία κλίματος ανάπτυξης στην οικονομία20 λίγο καιρό πριν τις εκλογές με άσκηση επεκτατικής νομισματικής πολιτικής19 ή η χρηματοδότηση του ελλείμματος της κυβέρνησης με χρήματα της κεντρικής τράπεζας, αδιαφορώντας για την πιο μακροπρόθεσμη επίδραση που αυτό θα έχει στην οικονομία, όπως την πιθανότητα αύξησης του πληθωρισμού.20

Συμπερασματικά, μπορούμε να πούμε ότι κατά κανόνα οι κεντρικές τράπεζες είναι ανεξάρτητες μεν, αλλά όχι ανεξέλεγκτες δε.

Βασικό εργαλείο της νομισματικής πολιτικής για να πετύχει τους στόχους της και αυτό το οποίο η κεντρική τράπεζα προσπαθεί κατά κύριο λόγο να ελέγξει, είναι η προσφορά χρήματος στην οικονομία.21 Προσφορά χρήματος σε μία οικονομία ονομάζεται το σύνολο των χρημάτων που βρίσκονται σε αυτή σε κυκλοφορία.22

Ως προς την προσφορά χρήματος, η νομισματική πολιτική αναφέρεται συνήθως να είναι είτε επεκτατική, είτε συσταλτική23:

  • Επεκτατική νομισματική πολιτική

Η επεκτατική νομισματική πολιτική μιας χώρας αυξάνει την προσφορά χρήματος20 με ρυθμό μεγαλύτερο από τον συνηθισμένο23. Το γεγονός αυτό αυξάνει την ποσότητα του χρήματος που βρίσκεται κυκλοφορία στην οικονομία και όπως ακριβώς συμβαίνει με όλων των ειδών τα αγαθά, αυτό μειώνει την τιμή του.

Το γεγονός αυτό οφείλεται στη βασική αρχή των οικονομικών, αυτή της προσφοράς και της ζήτησης. Έστω για παράδειγμα ότι ένας μανάβης κάνει λάθος μια μέρα σε μία παραγγελία μήλων και του έρχεται μια πολύ μεγαλύτερη ποσότητα απ' ότι συνήθως. Γνωρίζει πως αν ο καιρός περάσει τα μήλα κινδυνεύουν να χαλάσουν και άρα θα πρέπει να τα πουλήσει όλα σύντομα. Για να το πετύχει αυτό χαμηλώνει την τιμή τους έτσι ώστε περισσότερος κόσμος απ' ότι συνήθως να δελεαστεί και να τα αγοράσει. Δεδομένης δηλαδή της μεγάλης προσφοράς μήλων, η τιμή αυτών μειώθηκε στο μανάβικο.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με την προσφορά χρήματος στην οικονομία. Πιο συγκεκριμένα, η μεγάλη προσφορά του χρήματος οδηγεί σε μείωση της τιμής με την οποία αγοράζεται και πωλείται, το γνωστό σε όλους μας επιτόκιο.20 Η μείωση αυτή του επιτοκίου κάνει το δανεισμό πλέον πιο δελεαστικό για τις επιχειρήσεις, και τις προτρέπει, βασισμένες σε αυτόν, να αναλάβουν την πραγματοποίηση επενδύσεων.22 Το γεγονός αυτό οδηγεί το σύνολο της οικονομίας σε ανάπτυξη και μείωση της ανεργίας, που είναι άλλωστε και οι στόχοι της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής.23, 20

Αξίζει τέλος να αναφερθεί ότι η πολιτική αυτή ενέχει τον κίνδυνο της δημιουργίας υψηλού πληθωρισμού, μείωσης με άλλα λόγια της αξίας του χρήματος.20

  • Συσταλτική νομισματική πολιτική

Η συσταλτική νομισματική πολιτική πραγματοποιεί ακριβώς το αντίθετο. Μειώνει δηλαδή την προσφορά χρήματος στην οικονομία αυξάνοντας τα επιτόκια και συγκρατώντας τις τιμές και τον πληθωρισμό.21, 23

Για περισσότερες πληροφορίες όσον αφορά τα μέσα της νομισματικής πολιτικής και τον τρόπο που η κεντρική τράπεζα πετυχαίνει την αυξομείωση της προσφοράς χρήματος, απευθυνθείτε στην επεξήγηση του όρου «Νομισματική Πολιτική».

Επειδή η ύπαρξη των τραπεζών και του χρηματοπιστωτικού συστήματος γενικά:

  • θεωρείται πολύ σημαντική για την ανάπτυξη μιας οικονομίας24, αφού αυτές αναλαμβάνουν τη μεταφορά των περισσευούμενων κεφαλαίων των πλεονασματικών οικονομικών μονάδων (ιδιωτών ή επιχειρήσεων με έσοδα περισσότερα από τα έξοδα τους) στις ελλειμματικές25
  • αλλά και επειδή η κακή λειτουργία και πιθανή κατάρρευση αυτών είναι πιθανό να αποτελέσει το έναυσμα μιας χρηματοπιστωτικής κρίσης με πολλές συνέπειες στην οικονομία26,

τα κράτη επιθυμούν τη στενή παρακολούθηση και ρύθμισή τους27. Το ρόλο αυτό αναλαμβάνουν συνήθως σε μεγάλο βαθμό οι κεντρικές τράπεζες.7

Η τραπεζική αυτή εποπτεία πραγματοποιείται κατά κανόνα σε δύο επίπεδα, ένα πιο ειδικό (μικροοικονομικό) και ένα πιο γενικό (μακροοικονομικό)28:

  • Μικροοικονομικό

Κατ' αρχάς οι εποπτικές αρχές εξετάζουν την εύρυθμη λειτουργία κάθε μεμονωμένου τραπεζικού ιδρύματος για την προστασία των καταθετών και των επενδυτών του. Συνήθως ανά χώρα υπάρχει κάποιο θεσμικό πλαίσιο το οποίο θέτει στις τράπεζες κάποιες προϋποθέσεις λειτουργίας, όπως η παρακράτηση ενός ελάχιστου ποσοστού των καταθέσεων του κοινού στα ταμεία της, η διατήρηση ενός ικανοποιητικού ποσοστού μετοχικού κεφαλαίου επί της συνολικής της χρηματοδότησης κ.α. Οι εποπτικές αρχές προβαίνουν σε μελέτες που ελέγχουν την τήρηση τέτοιων κανόνων και πολλών άλλων σχετικών με την κάθε τράπεζα ζητημάτων.28

  • Μακροοικονομικό

Πέρα από την εξέταση της λειτουργίας κάθε μεμονωμένου τραπεζικού ιδρύματος, οι αρχές κάθε χώρας εποπτεύουν και το τραπεζικό σύστημα της χώρας ως σύνολο. Εξετάζουν πιο συγκεκριμένα το κατά πόσο το κοινό εμπιστεύεται τις τράπεζες και καλούνται να αντιμετωπίσουν όλα εκείνα τα ζητήματα τα οποία ενδέχεται να βλάψουν τη σταθερότητα του συστήματος. Αυτό θα μπορούσε για παράδειγμα να συμβεί με την πτώχευση μιας τράπεζας για λόγους ρευστότητας. Στις περιπτώσεις αυτές, όπως θα δούμε και στη συνέχεια, η κεντρική τράπεζα συχνά λειτουργεί ως «δανειστής έσχατης ανάγκης».28

Οι τράπεζες σήμερα αντιμετωπίζουν ένα μεγάλο πλήθος κινδύνων που μπορούν αρκετά εύκολα να τις οδηγήσουν στην πτώχευση.29 Η πτώχευση μιας τράπεζας συμβαίνει κυρίως για δύο λόγους30:

1. Επειδή έχει αρνητικά ίδια κεφάλαια

Επειδή δηλαδή, είτε λόγω κακής διαχείρισης, είτε κάποιας οικονομικής κρίσης που οδήγησε σε μείωση της αξίας περιουσιακών στοιχείων, πχ ακινήτων, η τράπεζα έχει καταγράψει μεγάλες ζημίες.31

2. Επειδή πάσχει από έλλειψη ρευστότητας

Ακόμη κι αν ένα τραπεζικό ίδρυμα είναι αρχικά φερέγγυο, μπορεί και πάλι να χρεοκοπήσει αν δε διαθέτει επαρκή ρευστότητα, αν δηλαδή, εκείνη τη χρονική στιγμή, και ανεξάρτητα από την κερδοφορία του, δεν έχει αρκετά χρήματα στο ταμείο για να αποπληρώσει τις τρέχουσες υποχρεώσεις του.32 Αυτό σε μία τράπεζα μπορεί να συμβεί αρκετά εύκολα αν οι καταθέτες της, για παράδειγμα, χάσουν για τον οποιοδήποτε λόγο την εμπιστοσύνη τους σε αυτή και τρέξουν να σηκώσουν τα χρήματά τους μαζικά από τους λογαριασμούς τους.31
Αν μάλιστα ένα τραπεζικό ίδρυμα χρεοκοπήσει, τότε λόγω της υψηλής αλληλεξάρτησης που τα τραπεζικά ιδρύματα εμφανίζουν μεταξύ τους,31 δεν είναι καθόλου απίθανο να ακολουθήσουν και άλλες πτωχεύσεις οι οποίες σταδιακά να φέρουν σε κρίση το σύνολο του τραπεζικού συστήματος, με συνέπειες πολλές για το σύνολο της οικονομίας.29

Για το λόγο αυτό, οι κυβερνήσεις και οι κεντρικές τράπεζες επιδιώκουν την αποτροπή ή/και κατάπαυση αυτών των κρίσεων.27 Αυτό το κάνουν σε ένα βαθμό με επεκτατική δημοσιονομική και νομισματική πολιτική, σε περιόδους κρίσεων όμως επεμβαίνουν πιο άμεσα πραγματοποιώντας πολιτικές διάσωσης.27 Συγκεκριμένα:

  • Όταν μια τράπεζα έχει πρόβλημα με τα ίδια κεφάλαιά της, τότε πολιτική διάσωσης συνιστά η παροχή σε αυτή χρημάτων με τη μορφή μετοχικού κεφαλαίου, μια ανακεφαλαιοποίηση δηλαδή.33 Αυτό κατά την κρατούσα πρακτική αποτελεί αρμοδιότητα της κυβέρνησης και όχι της κεντρικής τράπεζας, γι' αυτό για περισσότερες πληροφορίες απευθυνθείτε στην επεξήγηση του όρου «Ανακεφαλαιοποίηση».
  • Όταν όμως μια τράπεζα έχει προβλήματα ρευστότητας, τότε είναι η κεντρική τράπεζα εκείνη η οποία μπορεί να αναλάβει δράση. Υπό φυσιολογικές συνθήκες, μια τράπεζα μπορεί να καλύψει τις ανάγκες της σε ρευστότητα μέσω δανεισμού από άλλη τράπεζα (στη διατραπεζική αγορά δηλαδή). Σε περιόδους αβεβαιότητας όμως οι υπόλοιπες τράπεζες δεν δέχονται να της δανείσουν. Για να αποφευχθεί η πτώχευση της τράπεζας αυτής, η κεντρική τράπεζα μπορεί να της δώσει εκείνη δάνεια και όταν η κρίση υποχωρήσει να της επιστραφούν.27

Ενδιαφέροντα στοιχεία όσον αφορά τα δάνεια αυτά είναι ότι:

  • Το επιτόκιό τους είναι υψηλότερο απ' ότι στη διατραπεζική αγορά, με στόχο οι τράπεζες να καταφεύγουν σε αυτό μόνο όταν δε μπορούν να δανειστούν από πουθενά αλλού και έτσι η κεντρική τράπεζα να είναι πραγματικά ο δανειστής έσχατης ανάγκης.27
  • Προκειμένου να εξασφαλιστεί η αποπληρωμή του δανείου ζητείται από τη δανειολήπτρια τράπεζα να δώσει ως εγγύηση μερικά από τα περιουσιακά της στοιχεία.27
  • Πρόκειται για μία λειτουργία χωρίς ρητά διατυπωμένους όρους παρέμβασης, διότι αν οι τράπεζες γνωρίζουν εξ' αρχής ότι η κεντρική τράπεζα θα τους παρέχει σε περίοδο κρίσης απεριόριστα δάνεια, νιώθουν ασφάλεια και παύουν να είναι αρκετά προσεκτικές στις κινήσεις τους.28

Η περίπτωση της Ελλάδας

Κεντρική τράπεζα στην Ελλάδα είναι η «Τράπεζα της Ελλάδος», η οποία όμως από τον Ιανουάριο του 2001 αποτελεί πλέον τμήμα του Ευρωσυστήματος και έκτοτε ρόλος της είναι υποστηρικτικός αυτού. Το Ευρωσύστημα είναι ένα σύστημα κεντρικών τραπεζών, αποτελούμενο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες των χωρών μελών της Ευρωζώνης, των χωρών δηλαδή που έχουν υιοθετήσει το ευρώ.34

Η Τράπεζα της Ελλάδος ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 1927 και άρχισε να λειτουργεί το Μαΐου 1928. Πήρε τα ηνία από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος η οποία, ως η τότε μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της χώρας, ασκούσε και λειτουργίες κεντρικής τράπεζας από το 1841.35 Σήμερα, ως μέλος του Ευρωσυστήματος, η Τράπεζα της Ελλάδος:

  • κατέχει το 2,0332% του μετοχικού κεφαλαίου της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας36
  • συμμετέχει στην λήψη των αποφάσεων του Ευρωσυστήματος37
  • είναι αρμόδια για την εφαρμογή της νομισματικής πολιτικής του Ευρωσυστήματος στην Ελλάδα34
  • και τη διαφύλαξη της σταθερότητας του ελληνικού χρηματοπιστωτικού συστήματος.34

Αξίζει επίσης να αναφερθεί και ότι17:

  • πρόκειται για ανώνυμη εταιρία, εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών με ιδιοκτήτες κυρίως ιδιώτες, μιας και το ανώτατο όριο συμμετοχής του Δημοσίου στο μετοχικό της κεφάλαιο έχει οριστεί σε 35%
  • είναι ανεξάρτητη με υποχρέωση όμως λογοδοσίας τόσο προς την Βουλή όσο και προς την Κυβέρνηση
  • «κανένα πρόσωπο, φυσικό ή νομικό, πλην του Δημοσίου και των εκπροσωπούμενων από αυτό νομικών προσώπων, δεν έχει δικαίωμα ψήφου για μετοχές που αντιπροσωπεύουν ποσοστό στο μετοχικό κεφάλαιο της Τράπεζας της Ελλάδος ανώτερο του 2%»

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (European Central Bank ή ECB) αποτελεί ένα από τα επίσημα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεωρείται η Κεντρική Τράπεζα του συνόλου των 19 χωρών της Ευρωζώνης και βρισκόμενη στην καρδιά του Ευρωσυστήματος και του Ενιαίου Εποπτικού Μηχανισμού για την τραπεζική εποπτεία, έχει ως κύριες δραστηριότητες την άσκηση της νομισματικής πολιτικής και την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος.38

Ως βασικότερος στόχος της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ και κατ' επέκταση για όλα τα μέλη του Ευρωσυστήματος, έχει τεθεί διαχρονικά η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών39 και συγκεκριμένα ετήσια ποσοστιαία αύξηση του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (του πληθωρισμού ουσιαστικά) της Ευρωζώνης που δεν υπερβαίνει το 2% μεσοπρόθεσμα42 αλλά το προσεγγίζει.40 Δεδομένου ότι ο στόχος αυτός δεν διακινδυνεύεται, η ΕΚΤ έχει καθήκον να στηρίζει και τις γενικές οικονομικές πολιτικές στην Ευρωπαϊκής Ένωση.39

Επίσης η ΕΚΤ είναι ανεξάρτητη, με λογοδοσία στο Ευρωπαϊκό Κοινοβούλιο.41 Για περισσότερες σχετικές πληροφορίες, απευθυνθείτε στην επεξήγηση του όρου «Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα».

Βιβλιογραφία

  1. OECD, Central Bank, Glossary of Statistical Terms (Διαθέσιμο στο https://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=302, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  2. Pass Christopher, Bryan Lowes, Andrew Pendleton και Leslie Chadwick, Λεξικό Όρων Οικονομίας και Διοίκησης, Εκδόσεις Φλώρος, Μετάφραση και Επιμέλεια Λ. Χατζοπούλου, σελ 110
  3. Ft.com/lexicon, Definition of Central Bank, Financial Times (Διαθέσιμο στο http://lexicon.ft.com/Term?term=central-bank, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  4. OECD, Bank - BIS, Glossary of Statistical Terms (Διαθέσιμο στο https://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=177, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  5. Mankiw Gregory N και Laurence M. Ball, 2013, Μακροοικονομική και το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, Εκδόσεις Gutenberg, Επιστημονική επιμέλεια Γιώργος Χορταρέας, Μετάφραση Ανδρέας Σοκοδήμος, σελ 622-623
  6. Μαλινδρέτος Παύλος, Νομισματική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2000, σελ 23
  7. Wikipedia, Central Bank (Διαθέσιμο στο https://en.wikipedia.org/wiki/Central_bank, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  8. Μαλινδρέτος Παύλος, Νομισματική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2000, σελ 160
  9. Pass Christopher, Bryan Lowes, Andrew Pendleton και Leslie Chadwick, Λεξικό Όρων Οικονομίας και Διοίκησης, Εκδόσεις Φλώρος, Μετάφραση και Επιμέλεια Λ. Χατζοπούλου, σελ 365
  10. Βαρελάς Ερωτόκριτος, Νομισματική Θεωρία και Πολιτική, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, σελ 396-401
  11. European Central Bank, The definition of Price Stability (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/mopo/strategy/pricestab/html/index.en.html, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  12. Macmillan Dictionary, Interest Rate - Definition and Synonyms (Διαθέσιμο στο http://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/interest-rate, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  13. E-class, Η Νοµισµατική Πολιτική και η Κεντρική Τράπεζα, Κεφάλαιο 14, Πανεπιστήμιο Πάτρας, Εκδόσεις Κριτική σελ 38 (Διαθέσιμο στο https://eclass.upatras.gr/modules/document/file.php/ECON1314/%CE%9A%CE%B5%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CE%BF14.pdf, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  14. Μαλινδρέτος Παύλος, Νομισματική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2000, σελ 162
  15. Pass Christopher, Bryan Lowes, Andrew Pendleton και Leslie Chadwick, Λεξικό Όρων Οικονομίας και Διοίκησης, Εκδόσεις Φλώρος, Μετάφραση και Επιμέλεια Λ. Χατζοπούλου, σελ 270
  16. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Λογοδοσία (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/accountability/html/index.el.html, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  17. Τράπεζα της Ελλάδος, Σχετικά με το Θεσμικό Πλαίσιο Λειτουργίας της Τράπεζας της Ελλάδος, 2012 (Διαθέσιμο στο http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/News/Announcements/DispItem.aspx?Item_ID=3966&List_ID=1af869f3-57fb-4de6-b9ae-bdfd83c66c95&Filter_by=AN, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  18. Μαλινδρέτος Παύλος, Νομισματική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2000, σελ 62-63
  19. Paul De Grauwe, Τα Οικονομικά της Νομισματικής Ένωσης, Εκδόσεις Παπαζήση, Επιμέλεια και Πρόλογος Ελληνικής Έκδοσεις Θεόδωρος Πελαγίδης και Γεώργιος Χορταρέας, Έκτη Διεθνής Έκδοση, Αθήνα 2008, σελ 272-273
  20. Ft.com/lexicon, Definition of Expansionary Monetary Policy, Financial Times (Διαθέσιμο στο http://lexicon.ft.com/Term?term=expansionary-monetary-policy, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  21. Αγγελόπουλος Παναγιώτης, Τράπεζες και Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, Δ' Ανανεωμένη Έκδοση, Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης, Αθήνα 2013, σελ 219-221
  22. OECD, Money Supply, Glossary of Statistical Terms (Διαθέσιμο στο https://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=1683, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  23. Wikipedia, Monetary Policy (Διαθέσιμο στο https://en.wikipedia.org/wiki/Monetary_policy, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  24. Νούλας Α., Χρήμα και τράπεζες, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Θεσσαλονίκη 2005, σελ 47 - 48
  25. Αγγελόπουλος Π., Τράπεζες και Χρηματοπιστωτικό Σύστημα (Αγορές, Προϊόντα, Κίνδυνοι), Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης, Δ' Ανανεωμένη Έκδοση, Αθήνα, 2013, σελ 41-45
  26. Mankiw Gregory N και Laurence M. Ball, 2013, Μακροοικονομική και το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, Εκδόσεις Gutenberg, Επιστημονική επιμέλεια Γιώργος Χορταρέας, Μετάφραση Ανδρέας Σοκοδήμος, σελ 778-779
  27. Mankiw Gregory N και Laurence M. Ball, 2013, Μακροοικονομική και το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, Εκδόσεις Gutenberg, Επιστημονική επιμέλεια Γιώργος Χορταρέας, Μετάφραση Ανδρέας Σοκοδήμος, σελ 781-783
  28. Καπόπουλος Π. και Σ. Λαζαρέτου, 1997, Νομισματικές Σχέσεις Διεθνής Τραπεζική και Χρηματοδότηση, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα, σελ 149-151
  29. The World Bank, Banking Crisis (Διαθέσιμο στο http://www.worldbank.org/en/publication/gfdr/background/banking-crisis, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  30. Positive Money, How do Banks become Insolvent (Διαθέσιμο στο http://positivemoney.org/how-money-works/advanced/how-do-banks-become-insolvent/, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  31. Mankiw Gregory N και Laurence M. Ball, 2013, Μακροοικονομική και το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, Εκδόσεις Gutenberg, Επιστημονική επιμέλεια Γιώργος Χορταρέας, Μετάφραση Ανδρέας Σοκοδήμος, σελ 776-777
  32. Cambridge Dictionary, Meaning of "liquidity" in the English Dictionary (Διαθέσιμο στο http://dictionary.cambridge.org/dictionary/english/liquidity, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  33. Pettinger Tejvan, Recapitalisation of the Banks, Economics Help, 2012 (Διαθέσιμο στο http://www.economicshelp.org/blog/5447/economics/recapitalisation-of-the-banks/, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  34. Τράπεζα της Ελλάδος, Η Τράπεζα της Ελλάδος (Διαθέσιμο στο http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/default.aspx, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  35. Τράπεζα της Ελλάδος, Η Ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος και τα Πρώτα Χρόνια Λειτουργίας της (Διαθέσιμο στο http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/History/foundation.aspx, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  36. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Εγγραφή στο Κεφάλαιο, 2015 (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/capital/html/index.el.html, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  37. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Η εκ περιτροπής άσκηση των δικαιωμάτων ψήφου εντός του Διοικητικού Συμβουλίου (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/decisions/govc/html/votingrights.el.html, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  38. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα , Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/html/index.el.html, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  39. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Καθήκοντα (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/tasks/html/index.el.html, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  40. Paul De Grauwe, Τα Οικονομικά της Νομισματικής Ένωσης, Εκδόσεις Παπαζήση, Επιμέλεια και Πρόλογος Ελληνικής Έκδοσεις Θεόδωρος Πελαγίδης και Γεώργιος Χορταρέας, Έκτη Διεθνής Έκδοση, Αθήνα 2008, σελ 330-331
  41. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Λογοδοσία (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/accountability/rel_ep/html/index.el.html, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)
  42. Scheller K. Hanspeter, History, Role and Functions, European Central Bank, Second Revised Edition 2006, σελ 81 (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/ecbhistoryrolefunctions2006en.pdf, Τελευταία Επίσκεψη 10/11/2016)

Κοινοποίηση

Αξιολόγηση

Σας φάνηκε κατανοητή η επεξήγηση του όρου «Κεντρική Τράπεζα»;

Παρακαλώ επιλέξτε μία απάντηση

Απαντήθηκαν οι απορίες σας σχετικά με τον όρο «Κεντρική Τράπεζα»;

Παρακαλώ επιλέξτε μία απάντηση
Πιστεύετε ότι θα σας χρησιμεύσουν στο μέλλον όσα διαβάσατε;

Please specify your position in the company
δοκιμή γνώσεων
Επιμέλεια κειμένου: Χρήστος Πολίτης