daily economicsdaily economicsdaily economicsdaily economicsdaily economics
Οικονομικοί όροι

Νομισματική ΠολιτικήHMonetary Policy

Ορισμός επίσημος

Νομισματική πολιτική είναι «ένας όρος που χρησιμοποιούμε για να αναφερθούμε σε όλες εκείνες τις ενέργειες που μια κεντρική τράπεζα πραγματοποιεί, προκειμένου να επιτύχει στόχους μακροοικονομικής πολιτικής όπως η σταθερότητα των τιμών, η πλήρης απασχόληση και η σταθερή οικονομική ανάπτυξη».1

Ορισμός με απλά λόγια

Αιώνες τώρα, από τις πρωτόγονες κιόλας κοινωνίες, οι άνθρωποι χρησιμοποιούσαν κάποια μορφή χρήματος.2 Χρήμα ονομάζεται οποιοδήποτε περιουσιακό στοιχείο είναι γενικώς αποδεκτό ως μέσο πληρωμής στην αγοραπωλησία προϊόντων και άλλων περιουσιακών στοιχείων καθώς και για την πραγματοποίηση συναλλαγών δανεισμού.3

Το χρήμα, το οποίο γνωρίζουμε όλοι πολύ καλά τι είναι, χρησιμεύει στον άνθρωπο ως2:

  • μέσο συναλλαγών
  • μέσο υπολογισμού της οικονομικής αξίας
  • και ως μέσο αποθήκευσης αξίας

και διευκολύνει πολύ την οικονομική του δραστηριότητα.

Σε επίπεδο κοινωνίας όμως, η ύπαρξη του χρήματος θέτει κάποια σημαντικά ζητήματα, όπως4:

  • πόσο χρήμα πρέπει να υπάρχει σε μία κοινωνία; 
  • πως δημιουργείται το χρήμα;
  • πως λειτουργεί η αγορά χρήματος;
  • πως επηρεάζει το χρήμα την οικονομική δραστηριότητα; κτλ.

Ερωτήματα σαν και αυτά και γενικά οτιδήποτε σχετίζεται με τη ρύθμιση του χρήματος σε μία κοινωνία, αποτελούν το αντικείμενο της Νομισματικής Πολιτικής4, 5. Όπως άλλωστε μπορεί να δείξει και μια, κατά κάποιο τρόπο, ετυμολογική προσέγγιση, ο όρος Νομισματική Πολιτική προέρχεται από τους όρους νόμισμα (δηλαδή χρήμα) και πολιτική.

Περισσότερες πληροφορίες

Το κράτος εργάζεται, θεωρητικά τουλάχιστον, με στόχο το γενικό συμφέρον της κοινωνίας και την ανάπτυξη της οικονομίας.6 Στην προσπάθειά του να το πετύχει αυτό επεμβαίνει στην οικονομική δραστηριότητα της χώρας και χρησιμοποιεί ποικίλα μέσα για το συντονισμό και τον προγραμματισμό της.6

Τα μέσα αυτά διακρίνονται, σύμφωνα με την οικονομική επιστήμη, σε πέντε μεγάλες κατηγορίες7:

  1. Τα δημοσιονομικά μέσα, τα οποία σχετίζονται με τα έσοδα και τα έξοδα των δημόσιων φορέων, όπως μισθοί, συντάξεις και επιδόματα, φόροι εισοδήματος, ο φόρος προστιθέμενης αξίας και εισφορές για κοινωνική ασφάλιση, αλλά και ο δημόσιος δανεισμός.
  2. Τα μέσα εξωτερικής οικονομικής πολιτικής, τα οποία σχετίζονται με τις διεθνείς συναλλαγές της χώρας, όπως επιδοτήσεις, δασμοί και μέτρα για την προώθηση του τουρισμού.
  3. Τα μέσα άμεσου ελέγχου, με τα οποία οι δημόσιοι φορείς ρυθμίζουν διάφορες σχέσεις των ιδιωτικών φορέων, όπως ο καθορισμός του κατώτατου μισθού, οι ποιοτικοί έλεγχοι των αγαθών, η ενθάρρυνση των επενδύσεων και οι κανονισμοί πολεοδομίας.
  4. Τα θεσμικά μέσα, τα οποία σχετίζονται με τη δημιουργία νέων ή τη μεταρρύθμιση παλαιών θεσμών της χώρας, όπως το φορολογικό σύστημα, οι δημόσιοι οργανισμοί και επιχειρήσεις και οι αγροτικοί συνεταιρισμοί.
  5. Και τέλος, για να έρθουμε στο θέμα μας, τα νομισματικά και πιστωτικά μέσα τα οποία, όπως προαναφέρθηκε, σχετίζονται με τα νομισματικά μεγέθη της οικονομίας και τις πιστώσεις.

Η νομισματική πολιτική επηρεάζει την καθημερινότητά μας γιατί, χρησιμοποιώντας μέτρα τα οποία θα δούμε και στη συνέχεια, μπορεί και επηρεάζει σημαντικά ζητήματα όπως τα παρακάτω8:

  • Ο πληθωρισμός

Πληθωρισμός ονομάζεται η αύξηση του γενικού επιπέδου των τιμών μιας οικονομίας.9 Όπως θα έχουμε όλοι παρατηρήσει, πολλά από τα προϊόντα που αγοράζουμε γίνονται ανά χρονιές ακριβότερα χωρίς να έχει υπάρξει κάποια ιδιαίτερη αλλαγή των χαρακτηριστικών τους. Για παράδειγμα, πριν μερικά χρόνια κάλλιστα μπορούσε κανείς να αγοράσει μια τυρόπιτα με 1 ευρώ. Σήμερα όμως χρειάζεται περίπου 1,5 ευρώ. Το φαινόμενο αυτό, όταν είναι γενικευμένο σε μία οικονομία, τότε κάνουμε λόγο για ύπαρξη πληθωρισμού.

Μέσω του πληθωρισμού το χρήμα χάνει την αξία του και αυτό, υπό συνθήκες, μπορεί να είναι αρκετά επιβλαβές για τους πολίτες.10 Αν για παράδειγμα ένας μισθωτός αμείβεται με 1000 ευρώ τότε, ενώ αρχικά θα ήταν σε θέση να αγοράζει 1000 τυρόπιτες, τώρα με τη νέα τιμή του 1,5 ευρώ θα είναι σε θέση να αγοράσει πολύ λιγότερες (περίπου 667), γεγονός που συνιστά σημαντική μείωση της αγοραστικής του δύναμης.
Για το λόγο αυτό οι νομισματικές αρχές επιδιώκουν, κατά κανόνα, τη διατήρηση του πληθωρισμού σε χαμηλά επίπεδα, όπως μικρότερα του 2% το χρόνο.11

  • Τα επιτόκια

Επιτόκιο ονομάζεται η επιβάρυνση κάποιου όταν λαμβάνει ένα δάνειο.12 Αν για παράδειγμα κάποιος δανειστεί 100 ευρώ με συμφωνία μετά να επιστρέψει 110, τότε λέμε ότι το δάνειο έχει επιτόκιο 10%. Οι νομισματικές αρχές μιας χώρας, έχουν τη δυνατότητα με χρήση αντίστοιχων νομισματικών μέσων να επηρεάζουν τα επιτόκια με τα οποία δίνουν δάνειο η μία τράπεζα στην άλλη13, γεγονός που εμμέσως επηρεάζει και τα επιτόκια με τα οποία το κοινό λαμβάνει δάνεια από την τράπεζα και τα επιτόκια τα οποία το κοινό κερδίζει όταν καταθέτει τα χρήματά του στην τράπεζα14.

  • Οι συναλλαγματικές ισοτιμίες

Συναλλαγματική ισοτιμία ονομάζεται η τιμή του νομίσματος μιας χώρας εκφρασμένη σε σχέση με το νόμισμα μιας άλλης χώρας.15 Όταν για παράδειγμα κάποιος πηγαίνει ένα ταξίδι στο εξωτερικό σε χώρα που έχει διαφορετικό νόμισμα από το δικό μας, τότε χρειάζεται να μετατρέψει ορισμένα από τα ευρώ του στο τοπικό νόμισμα προκειμένου να είναι σε θέση να αγοράσει εκεί το οτιδήποτε, να πληρώσει το ξενοδοχείο κτλ. Πως θα γίνει όμως αυτή η μετατροπή; Για κάθε ένα ευρώ που έχουμε εμείς, τι ποσό από το άλλο νόμισμα θα μας δώσει το ανταλλακτήριο νομισμάτων; Αυτό ακριβώς μας λέει η τρέχουσα συναλλαγματική ισοτιμία. Αν η ισοτιμία είναι 1,2 δολάρια ανά ευρώ ($/€), τότε για κάθε 1 ευρώ το ανταλλακτήριο θα μας δώσει 1,2 δολάρια. Την ισοτιμία αυτή, με διάφορες κινήσεις της, η νομισματική αρχή μιας χώρας είναι σε θέση να την επηρεάσει.5

  • Γενικότεροι στόχοι της νομισματικής πολιτικής θεωρούνται επίσης το υψηλό επίπεδο απασχόλησης, η οικονομική πρόοδος και η σταθερότητα των χρηματοπιστωτικών αγορών.

Σε αντίθεση με τα περισσότερα από τα μέσα δράσης των δημόσιων φορέων που περιγράφθηκαν παραπάνω, στις σημερινές κοινωνίες η άσκηση των νομισματικών μέσων δεν είναι αρμοδιότητα της κυβέρνησης, αλλά της κεντρικής τράπεζας της χώρας.16 Κεντρική τράπεζα ονομάζεται η κύρια τράπεζα μιας χώρας, η οποία16, 17:

  • λειτουργεί ως τραπεζίτης του δημοσίου και των υπολοίπων τραπεζών
  • ελέγχει τη λειτουργία του τραπεζικού συστήματος (των τραπεζών δηλαδή18)
  • έχει το δικαίωμα να εκδίδει καινούριο χρήμα και γενικά την ευθύνη της εφαρμογής της νομισματικής πολιτικής.

Η ιδιοκτησία της κεντρικής τράπεζας μπορεί να ανήκει στο δημόσιο, ενδέχεται όμως κατά ένα ποσοστό να ανήκει και σε ιδιώτες.19 Αυτό το οποίο όμως αποτελεί ξεκάθαρη τάση των τελευταίων δεκαετιών ως προς το θεσμό της κεντρικής τράπεζας, είναι η ανεξαρτησία τους.20 Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών θεωρείται ότι περιλαμβάνει δύο διαστάσεις, μία πολιτική και μία οικονομική37:

  • Η πολιτική ανεξαρτησία αφορά στη δυνατότητα επιλογής των τελικών στόχων της οικονομικής πολιτικής. Πιο συγκεκριμένα αφορά στο διορισμό των μελών της διοίκησής της, στη σχέση αυτών και της κυβέρνησης και στις επίσημες δικαιοδοσίες της.
  • Η οικονομική ανεξαρτησία αφορά στη δυνατότητα επιλογής των μέσων επίτευξης των τελικών της στόχων.

Η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών σήμερα δεν είναι παντού ίδια και ίδιου βαθμού37, ωστόσο στη συνέχεια, στο κομμάτι της «Περίπτωσης της Ελλάδας», θα δούμε τι ισχύει συγκεκριμένα για τη χώρα μας.

Ο λόγος για τον οποίο η ανεξαρτησία των κεντρικών τραπεζών θεωρείται σημαντική είναι γιατί, σύμφωνα με πολλές εμπειρικές μελέτες, η ύπαρξή της συμβάλει κατά πολύ στην αποτελεσματικότερη άσκηση της νομισματικής πολιτικής.21 Αν αυτή η ανεξαρτησία δεν υπάρχει τότε δεν αποκλείεται η πολιτική ηγεσία της χώρας να χρησιμοποιεί τη νομισματική πολιτική για εξυπηρέτηση δικών της συμφερόντων, όπως η βραχυχρόνια δημιουργία κλίματος ανάπτυξης στην οικονομία22 λίγο καιρό πριν τις εκλογές με άσκηση επεκτατικής νομισματικής πολιτικής21 ή η χρηματοδότηση του ελλείμματος της κυβέρνησης με χρήματα της κεντρικής τράπεζας, αδιαφορώντας για την πιο μακροπρόθεσμη επίδραση που αυτό θα έχει στην οικονομία, όπως την πιθανότητα αύξησης του πληθωρισμού.22

Συμπερασματικά, η νομισματική πολιτική ασκείται κατά κανόνα από την κεντρική τράπεζα κάθε χώρας16, η οποία, σύμφωνα με την τάση των τελευταίων δεκαετιών, είναι συνήθως ανεξάρτητη20.

Βασικό εργαλείο της νομισματικής πολιτικής για να πετύχει τους στόχους της και αυτό το οποίο προσπαθεί κατά κύριο λόγο να ελέγξει, είναι η προσφορά χρήματος στην οικονομία.23 Προσφορά χρήματος σε μία οικονομία ονομάζεται το σύνολο των χρημάτων που βρίσκονται σε αυτή σε κυκλοφορία.24

Ως προς την προσφορά χρήματος, η νομισματική πολιτική αναφέρεται συνήθως να είναι είτε επεκτατική, είτε συσταλτική25:

  • Επεκτατική νομισματική πολιτική

Η επεκτατική νομισματική πολιτική μιας χώρας αυξάνει την προσφορά χρήματος22 με ρυθμό μεγαλύτερο από τον συνηθισμένο25. Το γεγονός αυτό αυξάνει την ποσότητα του χρήματος που βρίσκεται κυκλοφορία στην οικονομία και όπως ακριβώς συμβαίνει με όλων των ειδών τα αγαθά, αυτό μειώνει την τιμή του.

Το γεγονός αυτό οφείλεται στη βασική αρχή των οικονομικών, αυτή της προσφοράς και της ζήτησης. Έστω για παράδειγμα ότι ένας μανάβης κάνει λάθος μια μέρα σε μία παραγγελία μήλων και του έρχεται μια πολύ μεγαλύτερη ποσότητα απ' ότι συνήθως. Γνωρίζει πως αν ο καιρός περάσει τα μήλα κινδυνεύουν να χαλάσουν και άρα θα πρέπει να τα πουλήσει όλα σύντομα. Για να το πετύχει αυτό χαμηλώνει την τιμή τους έτσι ώστε περισσότερος κόσμος απ' ότι συνήθως να δελεαστεί και να τα αγοράσει. Δεδομένης δηλαδή της μεγάλης προσφοράς μήλων, η τιμή αυτών μειώθηκε στο μανάβικο.

Κάτι παρόμοιο συμβαίνει και με την προσφορά χρήματος στην οικονομία. Πιο συγκεκριμένα, η μεγάλη προσφορά του χρήματος οδηγεί σε μείωση της τιμής με την οποία αγοράζεται και πωλείται, το γνωστό σε όλους μας επιτόκιο.22 Η μείωση αυτή του επιτοκίου κάνει το δανεισμό πλέον πιο δελεαστικό για τις επιχειρήσεις, και τις προτρέπει, βασισμένες σε αυτόν, να αναλάβουν την πραγματοποίηση επενδύσεων.22 Το γεγονός αυτό οδηγεί το σύνολο της οικονομίας σε ανάπτυξη και μείωση της ανεργίας, που είναι άλλωστε και οι στόχοι της επεκτατικής νομισματικής πολιτικής.25, 22

Αξίζει τέλος να αναφερθεί ότι η πολιτική αυτή ενέχει τον κίνδυνο της δημιουργίας υψηλού πληθωρισμού, μείωσης με άλλα λόγια της αξίας του χρήματος.22

  • Συσταλτική νομισματική πολιτική

Η συσταλτική νομισματική πολιτική πραγματοποιεί ακριβώς το αντίθετο. Μειώνει δηλαδή την προσφορά χρήματος στην οικονομία αυξάνοντας τα επιτόκια και συγκρατώντας τις τιμές και τον πληθωρισμό.23, 25

Τα κύρια μέσα της νομισματική πολιτικής είναι23:

1. Το ποσοστό των υποχρεωτικά δεσμευμένων καταθέσεων των τραπεζών

Όταν το ποσοστό αυτό είναι για παράδειγμα ορισμένο από την κεντρική τράπεζα σε 10%, τότε από μία κατάθεση ύψους 100 ευρώ η τράπεζα έχει το δικαίωμα να χρησιμοποιήσει μόνο τα 90 ευρώ για να δώσει δάνεια, ενώ τα υπόλοιπα 10 ευρώ είναι υποχρεωμένη να τα κρατήσει στα ταμεία της για προληπτικούς λόγους. Το ποσοστό αυτό ονομάζεται ποσοστό των υποχρεωτικά δεσμευμένων καταθέσεων των τραπεζών.23

Η κεντρική τράπεζα μεταβάλλοντας αυτό το ποσοστό, δηλαδή αυξάνοντας ή μειώνοντας το, μεταβάλλει έμμεσα και την προσφορά χρήματος στην οικονομία.23 Αυτό συμβαίνει με τον εξής πολύ απλό τρόπο:

    • Αν από τα 100 ευρώ μιας κατάθεσης η τράπεζα κρατά μόνο τα 10, αυτό σημαίνει ότι η τράπεζα «ξαναρίχνει» στην οικονομία τα υπόλοιπα 90 ευρώ με τη μορφή δανείου. Έτσι, από τα αρχικά 100 ευρώ που είχε ο καταθέτης, τώρα πέραν αυτών υπάρχει και ένας δανειολήπτης ο οποίος κατέχει 90 ευρώ. Αν δε γίνει κάτι απρόοπτο, βλέποντας τα πράγματα πιο συνολικά σε επίπεδο οικονομίας, δεν υπάρχουν πλέον μόνο 100 ευρώ, αλλά αθροιστικά υπάρχουν 190. Το γεγονός αυτό συνιστά αύξηση της ποσότητας χρήματος στην οικονομία. Ο μεν δανειολήπτης έχει την ποσότητα αυτή σε χαρτονομίσματα, ενώ ο καταθέτης σε τραπεζικό λογαριασμό. Και τα δύο όμως είδη εκλαμβάνονται και μετρώνται σα χρήμα24.
    • Η διαδικασία αυτή μάλιστα δε σταματάει εδώ αφού τα 90 ευρώ τα οποία πήρε ο δανειολήπτης, σύντομα θα περάσουν στα χέρια κάποιου άλλου, αφού θα τα ξοδέψει για να αγοράσει σπίτι, αυτοκίνητο κ.α. Ο νέος κάτοχος των 90 ευρώ δεν αποκλείεται να τα καταθέσει σε δικό του τραπεζικό λογαριασμό στην τράπεζα. Έτσι στην τράπεζα έρχονται νέα ποσά, από τα οποία κράτα πάλι το 10%, δηλαδή 9 ευρώ και τα υπόλοιπα 81 τα δίνει εκ νέου ως δάνειο, αυξάνοντας ακόμα περισσότερο την προσφορά χρήματος.
    • Επιστήμονες έχουν υπολογίσει ότι μια κατάθεση 100 ευρώ, με ένα συντελεστή 10%, μπορεί να οδηγήσει με τον τρόπο αυτό σε αύξηση της ποσότητας χρήματος μέχρι και 1.000 ευρώ. Αν η κεντρική τράπεζα μειώσει το ποσοστό αυτό σε 5%, τότε αυτό συνιστά επεκτατική πολιτική και οδηγεί σε δημιουργία χρήματος μέχρι και 2.000 ευρώ.23

2. Το αναπροεξοφλητικό επιτόκιο

Οι τράπεζες που δραστηριοποιούνται σε μία οικονομία δανείζουν συχνά η μία την άλλη, στη λεγόμενη διατραπεζική αγορά26. Έχουν όμως και την εναλλακτική του δανεισμού από την κεντρική τράπεζα της χώρας. Ο δανεισμός αυτός είναι συνήθως ακριβότερος και γι' αυτό υπό φυσιολογικές συνθήκες δεν προτιμάται.27 Όταν όμως υπάρχει ανάγκη, όπως για την κάλυψη προβλημάτων ρευστότητας, οι τράπεζες που δε μπορούν να βρουν δάνειο στη διατραπεζική καταφεύγουν όντως στην κεντρική τράπεζα.27 Το επιτόκιο με το οποίο γίνεται αυτός ο δανεισμός καθορίζεται από την ίδια την κεντρική τράπεζα, ονομάζεται αναπροεξοφλητικό επιτόκιο και το ύψος του επηρεάζει εμμέσως και τα επιτόκια τα οποία η δανειζόμενη τράπεζα χρεώνει στους δανειολήπτες της. Αυτό επηρεάζει το πόσος κόσμος επιθυμεί να συνάψει πλέον δάνειο μαζί της και βάση της λογικής που περιγράψαμε παραπάνω, την προσφορά χρήματος στην οικονομία.23

3. Η πολιτική της ανοικτής αγοράς

Σύμφωνα με το μέσο αυτό, η ίδια η κεντρική τράπεζα με δική της πρωτοβουλία αποφασίζει είτε να δώσει δάνεια (να αγοράσει δηλαδή τίτλους όπως ομόλογα) σε τράπεζες και επιχειρήσεις, είτε να ζητήσει (να πωλήσει δηλαδή τίτλους).23 Όταν δίνει δάνεια τότε χρήματα τα οποία πριν τα κρατούσε η ίδια, τώρα έχουν «ριχτεί» στην οικονομία αυξάνοντας έτσι την προσφορά χρήματος, ενώ όταν δανείζεται «παίρνει» χρήμα από την αγορά, μειώνοντας την προσφορά χρήματος. Τα επιτόκια με τα οποία συνάπτονται τα δάνεια αυτά επηρεάζουν και τα υπόλοιπα της αγοράς, επηρεάζοντας έτσι και με ένα δεύτερο τρόπο τη συνολική προσφορά χρήματος.23

Η περίπτωση της Ελλάδας

Υπεύθυνο όργανο για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής στην Ελλάδα αλλά και σε ολόκληρη τη ζώνη του ευρώ, είναι το Ευρωσύστημα.28 Το Ευρωσύστημα είναι ένα σύστημα κεντρικών τραπεζών αποτελούμενο από την Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (ΕΚΤ) και τις εθνικές κεντρικές τράπεζες των χωρών μελών της Ευρωζώνης, των χωρών που έχουν δηλαδή υιοθετήσει το ευρώ.28 Την αρμοδιότητα αυτή την ανέλαβε την 1η Ιανουαρίου του 1999 για τις 11 χώρες που ανήκαν τότε στην Ευρωζώνη και από την 1η Ιανουαρίου του 2001 και στην Ελλάδα.29

Πριν το 2001, υπεύθυνο όργανο για την άσκηση της νομισματικής πολιτικής ήταν στη χώρα μας η Τράπεζα της Ελλάδος.30 Η Τράπεζα της Ελλάδος είναι η Κεντρική Τράπεζα της χώρας, η οποία ιδρύθηκε το Σεπτέμβριο του 1927 και άρχισε να λειτουργεί το Μαΐου 1928, παίρνοντας τα ηνία από την Εθνική Τράπεζα της Ελλάδος η οποία, ως η τότε μεγαλύτερη εμπορική τράπεζα της χώρας, ασκούσε και λειτουργίες κεντρικής τράπεζας από το 1841.31 Σήμερα ο ρόλος της είναι υποστηρικτικός του Ευρωσυστήματος.30

Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (European Central Bank ή ECB) αποτελεί ένα από τα επίσημα θεσμικά όργανα της Ευρωπαϊκής Ένωσης, θεωρείται η Κεντρική Τράπεζα του συνόλου των 19 χωρών της Ευρωζώνης και βρισκόμενη στην καρδιά του Ευρωσυστήματος έχει ως κύριες δραστηριότητες την άσκηση της νομισματικής πολιτικής και την εποπτεία του τραπεζικού συστήματος.32

Μερικά ενδιαφέροντα ζητήματα αναφορικά με την ΕΚΤ και κατ' επέκταση για όλα τα μέλη του Ευρωσυστήματος:

  • Στόχοι της Νομισματικής Πολιτικής της

Ως βασικότερος στόχος της νομισματικής πολιτικής της ΕΚΤ έχει τεθεί διαχρονικά η διατήρηση της σταθερότητας των τιμών33 και συγκεκριμένα ετήσια ποσοστιαία αύξηση του Εναρμονισμένου Δείκτη Τιμών Καταναλωτή (του πληθωρισμού ουσιαστικά) της Ευρωζώνης που δεν υπερβαίνει το 2% μεσοπρόθεσμα39 αλλά το προσεγγίζει.34 Δεδομένου ότι ο στόχος αυτός δεν διακινδυνεύεται, η ΕΚΤ έχει καθήκον να στηρίζει και τις γενικές οικονομικές πολιτικές στην Ευρωπαϊκής Ένωση.33

  • Η Ανεξαρτησία της

Για την ΕΚΤ η ανεξαρτησία αποτελεί πολύ σημαντικό ζήτημα, το οποίο κατοχυρώνεται στις Συνθήκες της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Συγκεκριμένα ισχύουν τα κάτωθι35:

  • «Ούτε η ΕΚΤ ούτε οι εθνικές κεντρικές τράπεζες (ΕθνΚΤ) ούτε κανένα μέλος των οργάνων λήψης αποφάσεων των ιδρυμάτων αυτών δεν μπορεί να ζητεί ή να δέχεται υποδείξεις από όργανα ή οργανισμούς της ΕΕ, από οποιαδήποτε κυβέρνηση κράτους μέλους της ΕΕ ή από οποιονδήποτε άλλον οργανισμό.»
  • Το Ευρωσύστημα είναι λειτουργικά ανεξάρτητο και είναι εξουσιοδοτημένο να αποφασίζει αυτόνομα πώς και πότε θα τα χρησιμοποιήσει τα διάφορα εργαλεία νομισματικής πολιτικής.
  • Η οικονομική διαχείριση της ΕΚΤ είναι χωριστή από την οικονομική διαχείριση της ΕΕ, καθότι η ΕΚΤ έχει τον δικό της προϋπολογισμό με έσοδα τα οποία προέρχονται από τη διαφορά των επιτοκίων που χρεώνει στα δάνειά της.
  • Απαγορεύεται η χορήγηση δανείων σε οργανισμούς της ΕΕ ή εθνικούς δημόσιους φορείς, γεγονός που την προφυλάσσει ακόμα περισσότερο από οποιαδήποτε μορφή επιρροής από δημόσιες αρχές.
  • Το Καταστατικό της προβλέπει πολυετείς θητείες για τα μέλη του Διοικητικού Συμβουλίου, ενώ η θητεία των μελών της Εκτελεστικής Επιτροπής δεν μπορεί να ανανεωθεί.
  • Σε ποιόν ανήκει

Μέτοχοι (ιδιοκτήτες δηλαδή) της Ευρωπαϊκής Κεντρικής Τράπεζας είναι οι εθνικές κεντρικές τράπεζες όλων των κρατών μελών της Ευρωπαϊκής Ένωσης. Το κεφάλαιό της ανέρχεται σε 10.825.007.069,61 ευρώ και η συμμετοχή κάθε χώρας σε αυτό προκύπτει βάσει του πληθυσμού και του ακαθάριστου εγχώριου προϊόντος της. Σήμερα η Τράπεζα της Ελλάδας κατέχει το 2,0332%.36 Η Τράπεζα της Ελλάδας, με τη σειρά της, είναι ανώνυμη εταιρία, εισηγμένη στο Χρηματιστήριο Αθηνών με ιδιοκτήτες κυρίως ιδιώτες, μιας και το ανώτατο όριο συμμετοχής του Δημοσίου στο μετοχικό της κεφάλαιο έχει οριστεί σε 35%.38

Βιβλιογραφία

  1. Board of Governors of the Federal Reserve System, What is the difference between monetary policy and fiscal policy, and how are they related, Current FAQs (Διαθέσιμο στο https://www.federalreserve.gov/faqs/money_12855.htm, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  2. Καρφάκης Κωνσταντίνος, Κώστας Μελάς και Θεοφάνης Μπένος, Αρχές Νομισματικής Θεωρίας και Πολιτικής, Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα 2000, σελ 11
  3. Pass Christopher, Bryan Lowes, Andrew Pendleton and Leslie Chadwick, Λεξικό Όρων Οικονομίας και Διοίκησης, Εκδόσεις Φλώρος, Μετάφραση και Επιμέλεια Λ. Χατζοπούλου, σελ 493
  4. Κορλίρας Παναγιώτης, Νομισματική Θεωρία και Πολιτική, Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα 2006, σελ 17-18
  5. Μαλινδρέτος Παύλος, Νομισματική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2000, σελ 23
  6. Βουλή των Ελλήνων, Σύνταγμα της Ελλάδας, σελ 103 (Διαθέσιμο στο http://www.hellenicparliament.gr/UserFiles/8c3e9046-78fb-48f4-bd82-bbba28ca1ef5/SYNTAGMA.pdf, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  7. Γεωργακοπούλου Α. Θεοδώρου, Εισαγωγή στη Δημόσια Οικονομική, Δ' Έκδοση, Εκδόσεις Μπένου, Αθήνα 2012, σελ 95-97
  8. Μαλινδρέτος Παύλος, Νομισματική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2000, σελ 160
  9. Pass Christopher, Bryan Lowes, Andrew Pendleton and Leslie Chadwick, Λεξικό Όρων Οικονομίας και Διοίκησης, Εκδόσεις Φλώρος, Μετάφραση και Επιμέλεια Λ. Χατζοπούλου, σελ 365
  10. Βαρελάς Ερωτόκριτος, Νομισματική Θεωρία και Πολιτική, Εκδόσεις Πανεπιστημίου Μακεδονίας, σελ 396-401
  11. European Central Bank, The definition of price stability (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/mopo/strategy/pricestab/html/index.en.html, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  12. Macmillan Dictionary, Interest Rate - Definition and Synonyms (Διαθέσιμο στο http://www.macmillandictionary.com/dictionary/british/interest-rate, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  13. E-class, Η Νοµισµατική Πολιτική και η Κεντρική Τράπεζα, Κεφάλαιο 14, Πανεπιστήμιο Πάτρας, Εκδόσεις Κριτική σελ 38 (Διαθέσιμο στο https://eclass.upatras.gr/modules/document/file.php/ECON1314/%CE%9A%CE%B5%CF%86%CE%AC%CE%BB%CE%B1%CE%B9%CE%BF14.pdf, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  14. Μαλινδρέτος Παύλος, Νομισματική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2000, σελ 162
  15. Pass Christopher, Bryan Lowes, Andrew Pendleton and Leslie Chadwick, Λεξικό Όρων Οικονομίας και Διοίκησης, Εκδόσεις Φλώρος, Μετάφραση και Επιμέλεια Λ. Χατζοπούλου, σελ 270
  16. Pass Christopher, Bryan Lowes, Andrew Pendleton and Leslie Chadwick, Λεξικό Όρων Οικονομίας και Διοίκησης, Εκδόσεις Φλώρος, Μετάφραση και Επιμέλεια Λ. Χατζοπούλου, σελ 110
  17. Ft.com/lexicon, Definition of Expansionary Central Bank, Financial Times (Διαθέσιμο στο http://lexicon.ft.com/Term?term=central-bank, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  18. Καζαντζοπούλου Α., Εμπειρική Μελέτη της Επίδρασης της Κρίσης του 2008 στις Μετοχές του Τραπεζικού Κλάδου, Πανεπιστήμιο Μακεδονίας, Διπλωματική Εργασία, Ιούνιος 2011, σελ 14, (Διαθέσιμο στο https://dspace.lib.uom.gr/bitstream/2159/14630/3/KazantzopoulouAngelikiMsc2011.pdf, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  19. Wikipedia, Central Bank (Διαθέσιμο στο https://en.wikipedia.org/wiki/Central_bank, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  20. Τράπεζα της Ελλάδος, Σχετικά με το Θεσμικό Πλαίσιο Λειτουργίας της Τράπεζας της Ελλάδος, 2012 (Διαθέσιμο στο http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/News/Announcements/DispItem.aspx?Item_ID=3966&List_ID=1af869f3-57fb-4de6-b9ae-bdfd83c66c95&Filter_by=AN, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  21. Paul De Grauwe, Τα Οικονομικά της Νομισματικής Ένωσης, Εκδόσεις Παπαζήση, Επιμέλεια και Πρόλογος Ελληνικής Έκδοσεις Θεόδωρος Πελαγίδης και Γεώργιος Χορταρέας, Έκτη Διεθνής Έκδοση, Αθήνα 2008, σελ 272-273
  22. Ft.com/lexicon, Definition of Expansionary Monetary Policy, Financial Times (Διαθέσιμο στο http://lexicon.ft.com/Term?term=expansionary-monetary-policy, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  23. Αγγελόπουλος Παναγιώτης, Τράπεζες και Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, Δ' Ανανεωμένη Έκδοση, Εκδόσεις Αθ. Σταμούλης, Αθήνα 2013, σελ 219-221
  24. OECD, Money Supply, Glossary of Statistical Terms (Διαθέσιμο στο https://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=1683, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  25. Wikipedia, Monetary Policy (Διαθέσιμο στο https://en.wikipedia.org/wiki/Monetary_policy, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  26. OECD, International Interbank Market, Glossary of Statistical Terms (Διαθέσιμο στο https://stats.oecd.org/glossary/detail.asp?ID=1402, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  27. Μαλινδρέτος Παύλος, Νομισματική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2000, σελ 139
  28. European Central Bank, The mission of the Eurosystem (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/escb/html/mission_eurosys.en.html, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  29. European Central Bank, ECB, ESCB and the Eurosystem (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/escb/html/index.en.html, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  30. Τράπεζα της Ελλάδος, Η Τράπεζα της Ελλάδος (Διαθέσιμο στο http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/default.aspx, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  31. Τράπεζα της Ελλάδος, Η Ίδρυση της Τράπεζας της Ελλάδος και τα Πρώτα Χρόνια Λειτουργίας της (Διαθέσιμο στο http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/History/foundation.aspx, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  32. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Η Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/html/index.el.html, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  33. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Καθήκοντα (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/tasks/html/index.el.html, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  34. Paul De Grauwe, Τα Οικονομικά της Νομισματικής Ένωσης, Εκδόσεις Παπαζήση, Επιμέλεια και Πρόλογος Ελληνικής Έκδοσεις Θεόδωρος Πελαγίδης και Γεώργιος Χορταρέας, Έκτη Διεθνής Έκδοση, Αθήνα 2008, σελ 330-331
  35. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Ανεξαρτησία (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/independence/html/index.el.html, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  36. Ευρωπαϊκή Κεντρική Τράπεζα, Εγγραφή στο κεφάλαιο, Ιανουάριος 2015 (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/ecb/orga/capital/html/index.el.html, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  37. Μαλινδρέτος Παύλος, Νομισματική Πολιτική, Εκδόσεις Παπαζήση, Αθήνα 2000, σελ 62-63
  38. Τράπεζα της Ελλάδος, Σχετικά με το Θεσμικό Πλαίσιο Λειτουργίας της Τράπεζας της Ελλάδος, 2012 (Διαθέσιμο στο http://www.bankofgreece.gr/Pages/el/Bank/News/Announcements/DispItem.aspx?Item_ID=3966&List_ID=1af869f3-57fb-4de6-b9ae-bdfd83c66c95&Filter_by=AN, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)
  39. Scheller K. Hanspeter, History, Role and Functions, European Central Bank, Second Revised Edition 2006, σελ 81 (Διαθέσιμο στο https://www.ecb.europa.eu/pub/pdf/other/ecbhistoryrolefunctions2006en.pdf, Τελευταία Επίσκεψη 11/11/2016)

Κοινοποίηση

Αξιολόγηση

Σας φάνηκε κατανοητή η επεξήγηση του όρου «Νομισματική Πολιτική»;

Παρακαλώ επιλέξτε μία απάντηση

Απαντήθηκαν οι απορίες σας σχετικά με τον όρο «Νομισματική Πολιτική»;

Παρακαλώ επιλέξτε μία απάντηση
Πιστεύετε ότι θα σας χρησιμεύσουν στο μέλλον όσα διαβάσατε;

Please specify your position in the company
δοκιμή γνώσεων
Επιμέλεια κειμένου: Χρήστος Πολίτης